Kategoria: Kultura i obyczaj
STOSUNEK EMOCJONALNY DO ZADAŃ
Stosunek emocjonalny do zadań produkcji i produktów uległ także osłabieniu, ponieważ wkład pracy poszczególnych ludzi stal się bardzo mało znaczący i wszystkie produkty końcowe są jednolicie pozbawione indywidualnych cech umiejętności czy wyobraźni określonego człowieka. Kiedy techniki produkcji masowej zostają podporządkowane ścisłej standaryzacji, wy- magają od robotnika raczej tłumienia cech indywidualnych niż ich wyrażania. Toteż pomagając maszynom robotnicy produkują coraz więcej nieuchwytnych abstrakcji: zapłatę w pieniądzach i czas na ich wydawanie. Życie dzieli się dziś na dwoje: na pracę — środek, i rozrywkę — cel.
MOMENT ZABAWY
Moment zabawy i zdobywania osobistych doświadczeń przypada teraz wyłącznie na dłuższy niż dawniej czas wolny od pracy. Ale najdłuższym odcinkiem czasu poświęconym jednemu zajęciu jest nadal czas pracy. Otępienie spowodowane bezsensownym wydatkowaniem energii pozostaje i wpływa na rodzaj poszukiwanej rozrywki oraz doświadczenia. Choć skazani na przyjemne spędzanie czasu, ludzie często czują się zwolnieni tylko na słowo i pragną „zapomnieć o rozrywce wśród rozrywki” (T. S. Eliot). Monotonia wyczerpuje psychicznie, ludzie są zmęczeni i niespokojni. Spontaniczna wyobraźnia, niezbędna do odpoczynku, marnuje się nie używana podczas godzin pracy. Toteż „rekreacja” często przemienia się w szukanie podniet — zastępczych czy bezpośrednich — byle człowiek mógł przerwać monotonię pracy i zdobyć poczucie, „że żyje”.
ZDOBYWANIE DOŚWIADCZENIA
Szukanie jednak podniety dla niej samej wyczerpuje pragnienie i impuls, nic nie dając. Chęć zdobycia osobistego doświadczenia zostaje może stłumiona, ale nie zaspokojona, z chwilą kiedy degeneruje się w żądzę sensacji.Poza skróceniem czasu pracy, zmniejszeniem fizycznego wysiłku, przedłużeniem czasu przeznaczonego na rozrywkę oraz zwiększeniem znużenia i dochodu produkcja masowa uintensywniła i rozpowszechniła mobilność społeczną. Ludność w stopniu dotychczas nie spotykanym skupia się wokół dużych ośrodków miejskich. Nawet tam, gdzie ludność jest rozproszona, komunikacja, która dociera wszędzie, jest szybka i tania, ułatwia dużo częstsze i bardziej zróżnicowane kontakty ze światem zewnętrznym niż niegdyś, co prowadzi w końcu do przeciążenia i zatłoczenia środków komunikacji.
SAMOLOT I AUTOBUS
Samolot i autobus masowo przerzucają ludzi podróżujących z odległych miejscowości i skupisk do innych odległych miejscowości. Do wielości kontaktów przyczynia się też wszechobecność środków przekazu. Kino, programy telewizyjne, gazety codzienne i czasopisma wiążą wielkie i różnorodne odłamy odbiorców i ustalają ciągły kontakt między ludźmi, nawet jeżeli oni sami nie ruszają się z miejsca. Wprowadzają pewien uniformizm postaw oraz ujednolicenie zwyczajów i przekonań. Jednakże większość kontaktów jest przypadkowa i przelotna lub też, jak w przypadku masowych środków przekazu, ogólnikowa, zastępcza i abstrakcyjna. Nie zastępują one osobowych związków z rzeczami albo ludźmi, lecz utrudniają takich związków powstawanie.